Leve het Geven: Onderzoeksresultaten

In opdracht van Platform Arbeidsmarkt Culturele en Creatieve Toekomst (Platform ACCT) voerden Stichting voordekunst en Van Dooren Advies in 2020 een sectorbreed onderzoek uit naar de vraag naar hoe het particulier geven aan individuele makers (kunstenaars, creatieven) in Nederland geoptimaliseerd kan worden.

Over het onderzoek

Hoe kan het particulier geven aan individuele makers (kunstenaars, creatieven) in Nederland geoptimaliseerd worden?

Het onderzoek Leve het Geven focust op de zelfstandige creatieve professional, ook wel individuele maker genoemd. Huidig beleid om geven te stimuleren richt zich met name op de gever in plaats van de ontvanger, en is vooral relevant voor rechtspersonen (instellingen en organisaties). Het zijn echter juist ook vaak individuele makers die in een onzekere financiële positie verkeren.

Leve het Geven onderzocht de behoeften van makers, en de verwachtingen van donateurs, op het gebied van particuliere giften, met als doel een voorstel voor één of meerdere concrete geefinstrumenten door te ontwikkelen in de periode 2021-2024. Lees hieronder een overzicht van de onderzoeksresultaten, of download het volledige onderzoeksverslag!

BEWUSTZIJN VAN MOGELIJKHEDEN CREËREN

Knelpunten

  • Donateurs zijn niet goed op de hoogte van geefmogelijkheden
  • Mismatch vraag en aanbod
  • Makers weten niet alle kansen rondom geven te benutten

Kansen

  • Landelijke campagne door meerdere partijen uit de sector voorbeelden, video’s gesprekken maker & donateur, guerrilla acties
  • Online Cultuurgeefwijzer, als onderdeel van Culturele Financieringswijzer
  • Ontmoetingsbijeenkomsten makers en donateurs

Tool: Marketingcampagne

Een landelijke campagne die de mogelijkheden om te geven aan
cultuur en specifiek aan makers onder de aandacht brengt

DO’S

  • Een campagne die introducerend is aan het onderwerp, met een gerichte doelgroep van cultuurliefhebbers
  • De campagne verwijst naar een online overzicht met de mogelijkheden om te geven aan cultuur
  • Het uitlichten van specifieke makers, hoe concreter hoe beter
  • Het gevoel van vertrouwen tussen maker en donateur stimuleren
  • Belastingvoordeel m.b.t. geven aan cultuur promoten

DON’TS

  • Een grootschalige, niet doelgerichte campagne
  • Een campagne met hoge kosten (die niet in balans zijn met het resultaat)
  • Een incidentele campagne zonder duurzame opvolging
“Kunst wordt gezien als iets wat makkelijk is, ik zie het meer als een chirurgische ingreep. Er is veel secuur werk aan verbonden. Daar moet aandacht voor zijn. Mensen moeten het inzicht hebben dat musici constant dóór en dóór gaan. Talent is een eerste; maar daarna begint het doorzetten pas.”

– Donateur muziek

Tool: Gefaciliteerde ontmoetingen

Ontmoetingen, online of offline, gefaciliteerd door een derde partij

DO’S

  • De derde partij die ontmoetingen faciliteert moet enkel een ondersteunende rol vervullen
  • De bestaande partijen in de sector moeten hun aanbod doorontwikkelen, een nieuwe partij is niet wenselijk
  • De derde partij kan fungeren als coördinerende matchmaker
  • Fysieke plek voor ontmoeting tussen makers, donateurs en geïnteresseerden, waarbij makers kunnen pitchen en hun werk, niet de eventuele gift, centraal staat

DON’TS

  • De individuele relatie tussen maker en donateur moet centraal staan; de derde partij moet deze, vaak informele, relatie niet in de weg zitten
  • Netwerkbijeenkomsten die puur gericht zijn op de (financiële) gift, zijn voor zowel makers als donateurs niet interessant
“Ik zou heel graag de donateur ontmoeten en daar een wat meer persoonlijke relatie mee aangaan – “wie is het, en waarom doneert diegene eigenlijk?”. Dat je ook weet voor wie je het doet.”

– Maker Beeldende Kunst

RELATIE STARTEN, VERSTERKEN EN BEHOUDEN

Knelpunten

  • Makers willen structurele ondersteuning; geefbehoeften van donateurs verschillen. Voorwaarde donateurs: relatie
  • Wantrouwen beide partijen: kennis over elkaars behoeften ontbreekt
  • Makers missen vaardigheden om relatie met donateur te onderhouden

Kansen

  • Doorontwikkeling(en) huidige platformen voor makers-abonnement met digitale relatiebeheertool & begeleiding
  • Relatiebeheertraining, kennisdeling over mecenaat
  • Sjabloon ‘richtlijnen’ mecenaat

Tool: hulpmiddelen geefrelatie

Online of offline hulpmiddelen voor makers en/of donateurs, om een geefrelatie aan te gaan en vorm te geven

DO’S

  • Toolkit ‘Hoe bouw je een relatie op?’
  • Een voorzet waarin de ‘spelregels’ rondom de geefrelatie kunnen worden vastgelegd, zodat de autonomie van de maker en de verwachtingen van makers en donateurs gewaarborgd blijven
  • Een template voor de communicatie met donateurs, met richtlijnen voor de frequentie van updates en tips over de inhoud ervan
  • Een monitoringssysteem voor het voldoen van de tegenprestaties
  • Relatiebeheertraining en een netwerk van makers voor kennisdeling creëren
  • Andere makers aan donateurs aanbevelen op basis van de persoonlijke voorkeuren van de donateurs

DON’TS

  • De hulpmiddelen moeten geen extra drempel vormen voor het aangaan/onderhouden van de relatie; hoewel een geefrelatie altijd tijd en energie kost, moeten de hulpmiddelen in dienst staan van de relatie.
  • Ook donateurs hebben in bepaalde mate behoefte aan hulpmiddelen, de hulpmiddelen moeten dus niet alleen op makers gericht zijn
“De moed is er wel maar die zakt in de schoenen omdat het veel tijd vergt om die relatie op te zoeken en duurzaam op te bouwen. Als je een jonge theatermaker bent is het compleet onduidelijk hoe daar mee te beginnen.”

- Maker Theater

Tool: abonnementen platform

Een platform waar donateurs makers met een structurele gift kunnen ondersteunen,
in ruil voor exclusieve content en updates

DO’S

  • Sommige donateurs vinden het moeilijk om te selecteren welke specifieke maker ze willen steunen, daarom: mogelijkheid tot themagebonden geven aan meerdere makers faciliteren
  • Ruimte voor content creatie en het gemakkelijk delen van exclusieve content met donateurs
  • Makers krijgen handvatten voor het onderhouden van zo’n structurele relatie
  • Laagdrempelig platform, niet tijdrovend om te onderhouden

DON’TS

  • Het platform moet niet onpersoonlijk zijn; de focus ligt op de 1-op-1 relatie tussen maker en donateur
  • Veel donateurs geven liever projectgebonden; heldere communicatie richting donateurs over het belang van het steunen van het creatieve proces is essentieel
“Het is juist ook interessant om de kunstenaar als mens in ontwikkeling te ondersteunen, het creatieve proces. Maar daarin wil ik wel een zekere mate van rekenschap. Niet dat het geld naar een vakantie gaat bijvoorbeeld.”

- Donateur fotografie

Drempels wegnemen en giften stimuleren

Knelpunten

  • Met een voorwaardelijke bijdrage beloont de overheid het verdienen van eigen geld
  • Huidige matchfunding communicatie benut kans voor stimuleren (hogere) gift niet
  • Makers kunnen geen aanspraak maken op Culturele ANBI-status

Kansen

  • Matchfunding vanuit overheden bij crowdfunding
  • Verbetering communicatie richting donateurs & ‘verdubbelaar’ formulering
  • Volume matchfunding groeit als het platform in bezit is van een ANBI-status

Matchingsinstrument

Het matchen van particuliere donaties met een bijdrage vanuit een (publiek of privaat) fonds.

DO’S

  • Matchfunding inzetten als prikkel om geefrelaties te onderzoeken en te realiseren
  • Het inzetten van de verdubbelaar: elke donatie wordt verdubbeld door de matchfundende partij
  • De communicatie over matchfunding richting donateurs verhelderen en optimaliseren, zodat de bijdrage voor zowel maker als donateur stimulerend werkt en leidt tot meer en/of hogere giften
  • Het gevoel van erkenning dat bij makers wordt opgeroepen door een matchfundingbijdrage benadrukken

DON’TS

  • De communicatie richting de donateurs over de matchfundingbijdrage uit het oog verliezen
  • Onduidelijkheid laten bestaan over de voorwaarden van de matchingspartner
  • De timing van de bijdrage niet goed coördineren
“Het beste is om een matchfonds op te zetten, zodat matchfunding ingebed wordt in het beleid én in de geefcultuur. Dan wordt het een vast onderdeel van hoe we de culturele sector ondersteunen.”

- Donateur en maker theater

Meer weten?

Download hier het volledige onderzoeksverslag ‘Leve het Geven – een onderzoek naar particulier geven aan creatieve professionals’.

Download het onderzoeksverslag