Zullen de kunsten na de coronacrisis meer lokaal geworteld zijn?
“Zullen de kunsten na de coronacrisis meer lokaal geworteld zijn?”, vroeg Alex Burghoorn zich af in De Volkskrant. In het begin van de crisis zocht de museumsector massaal naar online opties en oplossingen, zodat de museumbezoeker nog altijd ‘naar het museum’ kon. Waar veel musea zich daarmee richten op het publiek, zochten Het Stedelijk Museum Schiedam & De Lakenhal voornamelijk naar mogelijkheden om kunstenaars en collectieven direct te steunen. Inmiddels oud-directeur van Museum De Lakenhal Meta Knol vertelde in het NRC dat “iedereen die het zich kan veroorloven, nu kunst moeten kopen”. De Lakenhal koos er ook daarom voor om twaalf kunstenaars van collectief ROEM de vrije hand te geven met €12.000. Stedelijk Museum Schiedam heeft met dank aan De Groot Fonds en het Fonds Schiedam zo’n €17.500 beschikbaar gesteld voor individuele kunstenaars om troostkunst te maken. De musea zijn hard getroffen, maar de kunstenaars wellicht nog veel harder. Het dicht bij huis zoeken van samenwerkingen in de culturele sector kan daarom bijdragen aan een vitale sector. “Voordeel van zo’n diepere verankering in het lokale of nationale speelveld kan zijn dat de band met de buurt groei, wat ook financieel voordeel kan opleveren”, schrijft Burghoorn. Het steunen van kunstenaars door musea kan daarmee wellicht ook het particulier mecenaat bevorderen. De kunstenaar aan de achterban van een museum koppelen lijkt daarmee niet meer op belangenverstrengeling, maar op een optimale samenwerking.
Onderzoek geven in Nederland
Nederland is een vrijgevig land. Volgens het doorlopende onderzoek van het Centrum voor Filantropische Studies aan de VU, Geven in Nederland, gaven huishoudens, bedrijven, kansspelen, fondsen en nalatenschappen in 2018 samen maar liefst 5.7 miljard euro aan goede doelen. 43% daarvan, € 2.421 miljoen, kwam rechtstreeks bij huishoudens vandaan, en 8% (€ 433 miljoen) werd door fondsen (uit opbrengst vermogen) geschonken. Maar welk aandeel heeft cultuur in dit plaatje? Van alle giften in 2018 ging een ruime 5% (€ 309 miljoen) naar cultuur. Particulieren gaven € 78 miljoen en fondsen € 16 miljoen. Dat zou optellen tot een totaal van € 94 miljoen particuliere giften aan kunst en cultuur in 2018. Ook crowdfunding kwam aan bod: 10% van de huishoudens in Nederland geeft wel eens aan crowdfunding. Bij goed relatiebeheer en bij mogelijkheid tot matchfunding zijn donateurs eerder geneigd te geven. Helaas maakt Geven in Nederland geen onderscheid tussen verschillende typen ontvangers (individuele makers versus culturele instellingen) binnen de sector kunst en cultuur.